Վատ ընկերը

Աթաբեկ Խնկոյան

Մի անգամ
Առյուծ արքան
Մռնչում էր կողի ցավից.
Գազանները ամեն կողմից
Եկան հիվանդ արքային տեսնելու,
Բայց մեջներին չկար աղվեսը:

Էնտեղ մեկն էլ մի պառավ գել
Ասավ. – Արքա, ախր ի՞նչ կա,
Որ աղվեսը`հաճուճ-մաճուճ
Թիզ ու կեսը, քեզ չի հարգել,
Տես, չի եկել:

Ցավը թողած`արքան գոռաց,
Թե` հա թռեք, էն ըմբոստին
Մոտս բերեք:

Հինգ, վեց գազան ելան հասան,
Էն աղվեսին մի կերպ գտան,
Պատճառն ասին, բերին ատյան:
Արքան գոռաց.
– Ո՞ւր ես, մեռած…
– Ասեմ ձեռաց,-աղվեսն ասաց.
– Տեր վեհափառ, խնդիրս առ,
Որ լսեցի` դու հիվանդ ես,
Էլ ինչ ասեմ, ինձ հո գիտես,
Ինչպես գլխիս կրակ վառած
Եվ պատանս էլ թևիս առած
Հա էստեղ, հա էնտեղ,
Վերջը գտա ցավիդ դեղը,
Գելի մորթին արա մուշտակ,
Միսը` շորվա, խմի տաք-տաք,
Քրտնեց կողդ, կանցնի դողդ:

Որ չտվեց էսպես թելին,
Իսկույն գետին դրին գելին:
Արքան հագավ գելի կաշին,
Միսը կերավ նախաճաշին:

Քրտնեց կողը, անցավ դողը
Մեջտեղ գնաց զրպարտողը:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Դո՛ւրս գրիր քեզ անծանոթ բառերն ու բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:
    թիզ-լայն բացած ձեռքի բութ ու ճկույթ մատների ծայրերի միջև եղած տարածությունը, ատյան- դատ, վեհափառ-փառավոր, պատան-՞՞՞, ըմբոստ- անհնազանդ, անսաստ, զրպարտել-Մեկի վրա սուտ մեղադրանքներ բարդել
  2. Ինչպիսի՞ն էր ստեղծագործության աղվեսը:
    Նա շատ խորամանկ և վատ բնավորության տեր էր։
  3. Ինչպիսի՞ն էր ստեղծագործության գայլը:
    Միամիտ, բայց միևնույն ժամանակ չարամիտ։
  4. Ստեղծագործությունից դուրս գրի՛ր 3-ական միավանկ և երկվանկ բառ:
ՄիավանկԵրկվանկ
ԲայցԱնգամ
Ո՞ւրԱռյուծ
ՎեցԱղվես
  • Տրված բառերի հականիշները գրի՛ր.

Վախկոտ – անվախ

Մեղավոր –անմեղ

Հիվանդ –առողջ

Ուժեղ – թույլ

Պառավ – երիտասարդ

  • Շարունակի՛ր ըստ օրինակի.

Օրինակ՝ ցավ-ցավել

Հիվանդ – հիվանդանալ

Դող – դողալ

Նախաճաշ – նախաճաշել

Քրտինք – քրտնել

Հագուստ –հագնել

1.Դատողություններից որո՞նք են ճշմարիտ:

Տուփի մեջ կա  3 կապույտ և 3 դեղին գնդակ:

  • Եթե առանց նայելու տուփից հանենք 3 գնդակ, ապա դրանցից մեկն անպայման կլինի դեղին: ոչ
  • Եթե առանց նայելու տուփից հանենք 4 գնդակ, ապա դրանցից մեկն անպայման կլինի դեղին: այո
  • Եթե առանց նայելու տուփից հանենք 5 գնդակ, ապա դրանցից երեքն անպայման կլինի դեղին: այո
  • Եթե առանց նայելու տուփից հանենք 5 գնդակ, ապա դրանցից երկուսը անպայման կլինի կանաչ:ոչ     

2.Արտահայտի՛ր միլիմետրերով.

4 սմ  40մմ

7 սմ 70մմ

3 սմ 2 մմ 32մմ

  • 3սմ 8 մմ    38մմ

3.Արտահայտի՛ր սանտիմետրերով.

60 մմ 6սմ

90 մմ  9սմ

200սմ

6 մ 40 սմ 640սմ
7մ 5 սմ 705սմ

4.Արտահայտի՛ր մետրերով.

800 սմ 8մ

400 սմ 4մ

  • 700սմ 7մ
  • 100սմ 1մ

5. Լուծի՛ր խնդիրները:

Ա. Քառակուսու պարագիծը 36 սմ է: Ինչքա՞ն է  քառակուսու կողմի երկարությունը:

Լուծում 36-4=9

Պատ.՝9

Բ. Ուղղանկյան պարագիծը 16  սմ է, մի կողմի երկարությունը 8 սմ է: Ինչքա՞ն է ուղղանկյան մյուս կողմերի երկարությունը:

Լուծում 16-8=8

Պատ.՝8

Գ. Հավասարակողմ եռանկյան պարագիծը 24 սմ է: Ինչքա՞ն է յուրաքանչյուր կողմ երկարությունը:

Լուծում 24:3=8

Պատ.՝8

6.Կազմի՛ր արտահայտություններ և հաշվի՛ր դրանց արժեքը:

  • 156 և 203 թվերի գումարը
  • 504  և 300 թվերի տարբերությունը
  • 15 և 3 թվերի քանորդը
  • 6 և 9 թվերի արտադրյալը
  • 5 և 4 թվերի գումարի կրկնապատիկը
  • 15 – 5 թվերի տարբերության եռապատիկը

156+203=359

504>300

15:3=5

6×9=54

5+4=9+9=18

15-5=10×3=30

  1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:

56: 7 + 63: 7 + 35 : 7 + 21: 7 + 70 : 7=35

12: 4 + 40 : 4 + 32: 4 + 28 : 4 + 24 : 4=34

15: 5 + 35 : 5 + 50: 5 + 45 : 5 + 5: 5 =29

  • Շարունակի՛ր ըստ օրինակի:

8: 40  կամ  9-ին 20 պակաս

5: 50 կամ 6-ին 10  պակաս

1: 55 կամ   2-ին 5պակաս

3: 35 կամ  4- ին 25 պակաս

  • Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:

1 ժ 45 ր + 4 ժ 30 ր =6ժ 15ր

4 ժ 30 ր + 2 ժ 45 ր=7ժ 15ր

2 ժ 50 ր + 3 ժ 25 ր=6ժ 15ր

2 ժ 40 ր – 25 ր= 2ժ 15ր

7 ժ 50 ր – 2 ժ 30 ր =6ժ 20ր

1 ժ – 40 ր =20 ր

2 ժ 10 ր – 30 ր =1ժ 40ր

  • ժ 40 ր – 2 ժ 50 ր=1ժ 30ր
  • Նշի՛ր ճշմարիտ դատողությունները:

Արկղում կա 4 բազուկ և  5 գազար:

  • Եթե նապաստակը արկղից հանի 3 բանջարեղեն, դրանցից մեկն անպայման գազար կլինի:ոչ
  • Եթե նապաստակը արկղից հանի 5 բանջարեղեն, դրանցից մեկն անպայման գազար կլինի:այո
  • Եթե նապաստակը արկղից հանի 5 բանջարեղեն, դրանցից մեկն անպայման բազուկ կլինի:ոչ
  • Եթե նապաստակը արկղից հանի 6 բանջարեղեն, դրանցից մեկն անպայման գազար բազուկ կլինի:այո

.5 Լուծի՛ր խնդիրները:

Ա. Քառակուսու պարագիծը 16 սմ է: Ինչքա՞ն է  քառակուսու կողմի երկարությունը:

Լուծում 4×16=64

Պատ.՝64

Բ. Ուղղանկյան պարագիծը 24 սմ է, մի կողմի երկարությունը 8 սմ է: Ինչքա՞ն է ուղղանկյան մյուս կողմերի երկարությունը:

Լուծում 1) 24-8=16

                2) 16:2 =8

                  3) 8:2 = 4

                                         Պատ.՝8 և 4

Գ. Հավասարակողմ եռանկյան պարագիծը 27 սմ է: Ինչքա՞ն է յուրաքանչյուր կողմ երկարությունը:

Լուծում 27:3=9սմ

                                                             Պատ.՝9սմ

Մաթեմատիկա


Ա. Ցողիկն  ուներ 540 դրամ: Նա  գնեց 3 կգ լոլիկ: Ինչքա՞ն գումար մնաց Ցողիկի  մոտ:

Լուծում

Պատ.՝Ցողիկը չէր կարող գնել 3 կգ լոլիկ, քանի որ 3 կգ լոլիկը կարժենար 600դր, իսկ նա ուներ ընդամենը 540դր։

Բ. Միքայելը  գնեց 1 կգ վարունգ, 2 կգ բազուկ և 1 կգ լոլիկ: Ինչքա՞ն գումար վճարեց:

Լուծում   270+200+200=670

Պատ.՝670

Գ.Սայենն  ուներ 900 դրամ: Նա գնեց 1 կգ վարունգ, 2 կգ լոլիկ, 1 կգ սոխ և 3 կգ բազուկ:  Ինչքա՞ն գումար վճարեց Սայենը:

Լուծում 270+400+150+300=1120

Պատ.՝Սայեն չէր կարող 900դրամով գնել այդքան մթերք, քանի որ այդքան մթերքը կարժենար 1120դրամ

Դ.Արմենն  ունի 450 դրամ: Կկարողանա՞ իր ունեցած գումարով գնել 1 կգ վարունգ և 2 կգ լոլիկ:

Լուծում 270+400=670

Պատ.՝ չէր կարող գնել որվհտև նրա գումաը քիչ է։

Ե.Տաիսիան  ունի 700 դրամ: Ինքա՞ն գումար կմնա նրա մոտ, եթե նա գնի 2կգ բազուկ, 2 կգ սոխ և 1 կգ վարունգ:

Լուծում՝ 200+300+270=770

Պատ.՝չէր կարող ծախս ել քանի որ նրա գումարը քիչ է

2.Հաշվի՛ր հարմար եղանակով:

450 + 60 + 150 + 40=100+600=700

490 + 150 + 110 + 250 =600+400=1000

480 + 70 + 120 + 10 =80+600=680

360 – 90 – 60 =300-90=210

740 – 80 – 40=700-80=620

650 – 70 – 250 =400-70=330

4 x 3 x 5=15 x 4=60

2 x 9 x 5=10 x 9=90

2 x 9 x 50=100 x 9= 900

4 x 4 x 25 = 100 x 4= 400