Առաջադրանքներ

  1. ­Յուրաքանչյուր շարքից ընտրի՛ր մեկ ածանց, մեկ արմատ և նախածանցավոր բա՛ռ կազմիր:
    առողջ
    անվերջ
    տձև
    ցայգ
    ամենաարագ
    ընդմիշտ
  2. Յուրաքանչյուր շարքից ընտրի՛ր մեկ արմատ, մեկ ածանց և վերջածանցավոր բա՛ռ կազմիր:
    ուրախություն
    պատվավոր
    գետակ
    լացկան
    ծովային
    սևուկ
  3. Կազմի՛ր ածանցավոր բառեր միևնույն արմատով (բառով) և տարբեր ածանցներով (երկուական):
    Երգ, զգայուն, կամք, վարժ, հուն, հատակ, արդյունք, բախտ, գիծ,
    շնորհ, արձակ, երևույթ, կշռել, կարգ, ձայն, օգուտ, աշխարհ, աճ:

    Նմուշ՝ երգ-համերգ, նախերգանք:
    զգայուն- անզգա, զգացմունք
    կամք-կամավոր, կամային
    վարժ-վարժություն, վարժանք
    հուն-անհուն, լայնահուն
    հատակ- անհատակ, հատակագիծ
    արդյունք-անարդյունք, ապարդյուն
    բախտ-բախտավոր, անբախտ
    գիծ-պարագիծ, գծավոր
    շնորհ-շնորհք, անշնորհք
    արձակ-արձակուրդ, ընդարձակ
    երևույթ-երևելի, աներևույթ
    կշռել-կշեռք, անկշիռ
    կարգ-կագավոր, կարգային
    ձայն-ձայնավոր, անձայն
    օգուտ-օգնական, օգնություն
    աշխարհ-համաշխարհային, ներաշխարհ
    աճ-թերաճ, գերաճ

Մայրենի

Առաջադրանքներ

Բաց թողնված տեղերում լրացրո՛ւ լեզու բառի համապատասխան ձևերը։

Աշխարհի ժողովուրդները խոսում են մոտավորապես 2500 լեզվով : Խոսողների թվով աշխարհում առաջինը չինարենն է։ Հայոց լեզվով խոսում է մոտ 5 միլիոն մարդ։

Հայերենը Հայաստանի Հանրապետության պետական լեզուն է, հայերիս մայրենի լեզուն ։ Այն աշխարհի ամենահին և հարուստ լեզուներից մեկն է։ Հայոց լեզուն մեր ժողովրդի մեծագույն հարստությունն է։

Մենք պետք է սիրով ու հոգատարությամբ վերաբերվենք մեր լեզվին պահպանենք ու հարստացնենք այն։ Դրա համար պետք է շատ կարդանք, մաքուր և գեղեցիկ խոսենք, ճիշտ և գրագետ գրենք մեր մայրենի լեզվով։

Կարդա՛ և լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը։

Գիրքը մի քանի հազար տարեկան է։ Հնում որոշ ժողովուրդեր գրքերը ,,պատրաստում,, էին կավե սալիկներից, չինացիները՝ մետաքսից։ Հետո գրքեր ստեղծեցին մագաղաթից և թղթից։

Շատ ավելի ուշ առաջ եկան տպագիր գրքերը։ Հայերեն տպագիր առաջին գիրքը Հակոբ Մեղապարտի ջանքերով լույս է տեսել 1512 թ. Իտալիայի Վենետիկ քաղաքում։

Հայաստանում առաջին տպարանը սկսել է գործել 1771թ. Սուրբ Էջմիածնում։

Այսօր հայերեն մանկական գրքերի մեջ կարևոր տեղ ունեն հանրագիտարանները՝ ,,Ի՞նչ է, ո՞վ է,,․ ,,ոսկեփորիկ,, ,,Հայաստանի հրաշքները,, և այլն։

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

  • 97. Ա և Բ նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունները բացատրի՛ր: Գտի՛ր տարբերության պատճառը:

            Ա. Իշխանի ձին մոտեցավ դռանը և սմբակով հարվածեց:
            Բ. Ձին մոտեցավ իշխանի դռանը և սմբակով հարվածեց:
Ա-ում ձին է պատկանում իշխանին, իսկ Բ-ում դուռը:
            Ա. Ժամանակը ոչ մի հզոր շինություն չի խնայել:
            Բ. Հզոր ժամանակը ոչ մի շինություն չի խնայել:
Ա-ում ժամանակն է հզոր, իսկ Բ-ում շինությունը:
            Ա. Մենակ չմնալու համար մեզ հյուր եկած աղջիկը զրուցում էր հոգնած   երգչուհու հետ:
            Բ. Մենակ չմնալու համար մեզ հյուր եկած աղջիկը հոգնած զրուցում էր   երգչուհու հետ:
Ա-ում երգչուհին էր հոգնած, իսկ Բ-ում աղջիկը հոգնած զրուցում էր:
            Ա. Ամբիոնի մոտ կանգնած մարդն ինչ-որ բան էր պատմում պապիս:
            Բ. Մարդն ինչ-որ բան էր պատմում ամբիոնի մոտ կանգնած պապիս:
Ա-ում մարդն է ամբիոնի մոտ, իսկ Բ-ում-պապը:

298. Ընդգծված բառի կամ բառակապակցության տեղը փոխելով՝ նախադասության իմաստը փոխի՛ր:

            Օրինակ՝
Երեք տարի առաջ ամառանոցում սկսած շինարարությունն ավարտել ենք: — Ամառանոցում սկսած շինարարությունը երեք տարի առաջ ենք ավարտել:

            Թագավորությունից բերած զարմանալի իրերը թաքցրեց իր ստորգետնյա  ամրոցում:
Ստորգետնյա թագավորությունից բերած զարմանալի իրերը թաքցրեց իր ամրոցում:
            Պատկերասրահի տնօրենն ուզում է զբոսաշրջիկների առաջ դուռը փակել:
Տնօրենն ուզում է զբոսաշրջիկների առաջ պատկերասրահի դուռը փակել:
            Բահով խաղալու ժամանակ տղան ավազների միջից մի մեծ խեցի հանեց:
Մեծ բահով խաղալու ժամանակ տղան ավազների միջից մի խեցի հանեց:
            Ֆրանսիայի մի քարանձավում գտնվել են ավելի քան տասնհինգհազարամյա պատմություն ունեցող նկարներ:
Ֆրանսիայի մի ավելի քան տասնհինգհազարամյա պատմություն ունեցող քարանձավում գտնվել են նկարներ:
            Պատահաբար ափ դուրս գալով՝ հսկա խեցգետինը ձկնորսներին ավար դարձավ:
Ափ դուրս գալով՝ հսկա խեցգետինը ձկնորսներին պատահաբար ավար դարձավ:

299. Քանի ձևով կարող ես՝ տրված բառակապակցությունն ավելացրո՛ւ նախադասությանը:
            Ծանր ու հոգնեցուցիչ նախապատրաստական աշխատանքը վերջացնելուց հետո սկսեց ծանր ու հոգնեցուցիչ վերելքը: (ծանր ու հոգնեցուցիչ)
            Ծռմռված ու ժանգոտ տուփից հանեցինք ծռմռված ու ժանգոտ մետաղյա հին իրեր:(ծռմռված ու ժանգոտ)
            Տասը տարի հետո դահլիճ մտնողը մոռացած կլինի այսօրվա շքեղությունը: (տասը տարի հետո)
Դահլիճ մտնողը տասը տարի հետո մոռացած կլինի այսօրվա շքեղությունը:
            Անսովոր աղմուկից հոգնած աղջիկն ու տատը ննջում էին: (անսովոր աղմուկից հոգնած)
Աղջիկն ու տատը անսովոր աղմուկից հոգնած ննջում էին:
            Հանդեսի ժամանակ Արևիկին խոստացած նվերն այսօր տալո՞ւ ես: (հանդեսի ժամանակ)
Արևիկին խոստացած նվերն այսօր հանդեսի ժամանակ տալո՞ւ ես:

Բուսական դեղատոմսեր

Հազ

Մեկ բանանը հարել որից հետո ավելացնել գոլա կաթ խառնել և խմել։ Օգտագործել օրը 1-ից 2 անգամ 1 շաբաթ տեվողության։ Վերցնել 2-ից 3 միջին մեծությամբ թուզ եփել 1 բաժակ կաթի մեջ թույլ ջերմության մեջ մինջև կաթը դառնա շագանակույն։ Կաթև խմել մրգերը ուտել, օկտագործել օրը 10 տեվողության։

Ձայնի խրպոտություն

100 գրամ գազարը եփել կետ լիտր կաթի մեջ ստաց խարնուրդը խմել և ողողել։

Մազերի թեփ

Մեկ ճաշի գտալ գերչակի յուղ ավելացնում ենք մեկ կիտրոնի հյութ մեկ ձվի դեղնոց։ Քսել մազարմատներին և լվանալ գոլ ջրով 40 րոպե հետո։

Եղունգների արագ երկարելը

5 հատ դափնու տերևը եռացնել 1 բաժակ ջրով 10 րոպե որից հետո սառեցնել և մատները մցնել այդ ջրի մեջ 20 րոպե շաբաթը 2 անգամ։

Ես իմ անուշ Հայաստանի

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բարն եմ սիրում,
Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում,
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բույրը վառման,
Ու նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պա՛րն եմ սիրում։

Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև,
Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քա՛րն եմ սիրում։

Ո՛ւր էլ լինեմ — չե՛մ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր,
Չե՜մ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր,
Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր —
Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան — յա՛րն եմ սիրում։

Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․
Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։

Առաջադրանքներ

  • Դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի’ր:
    Վսեմ-վեհ, բարձր
    ողբաձայն-տխուր
    երկաթագիր-հայրեն գրերի հին ձևը
    անհաս- ոչ հասանելի
  • Կարդա’ բանաստեղծությունը` դուրս գրելով մակդիրները և բացատրելով դրանք:
    Ողբանվագ, լացակումած- տխուր
    արնանման-կարմիր
    վիշապաձայն- վիշապի ձայն ունեցող
    անհյուրընկալ-ոչ գրավիչ
    լուսապսակ-լույսով պսակված

  • Դուրս գրիր այն բառերը, որոնք միայն այս բանաստեղծության մեջ հանդիպեցիր: Փորձիր բացատրել:
    Ողբանվագ, լացակումած, ողբաձայն-տխուր
    արևահամ-արևի համ ունեցող
    հեզաճկուն- հեզ
  • Առանձնացրու քեզ առավել դուր եկած քառատողը և մեկնաբանիր ընտրությունդ:

    Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․
    Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․
    Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․
    Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։


    Որովհետև հեղինակը շատ գեղեցիկ բնութագրում է հայրենիքի անփոխարինելիությունը:
  • Դուրս գրիր մի քանի բառակապակցություն և դրանցով նախադասություններ կազմիր:
    Արնանման ծաղիկներ
    Դաշտում ծաղկել էին արնանման ծաղիկներ:
    մուգ երկինք
    Գիշերը զբոսնում էինք մուգ երկնքի տակ
    հնամյա քաղաք
    Երևանը հնամյա քաղաք է:
    ճերմակ գագաթ
    Մասիսը ճերմակ գագաթ ունի:
  • Ընդգծված բառերը փոխարինիր հոմանիշ բառերով: Ի՞նչ փոխվեց. դիտարկիր:
    Բույր-հոտ
    ջինջ-մաքուր

    ողբաձայնտխուր
    ճերմակ-սպիտակ
  • Համացանցում փնտրիր և առանձնացրու Մարտիրոս Սարյանի նկարներից մեկը, որն առավել համապատասխանում է բանաստեղծության նկարագրությանը: Հիմնավորի’ր ընտրությունդ:

Լրացուցիչ աշխատանք

Աղբյուրը`  Տաթև Աբրահամյանի բլոգ

Դուրս գրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնք 

Ա. նկարագրում են Հայաստանի բնությունը

Ձյունապատ լեռներ ու կապույտ լճեր
երկինքներ, որպես հոգու երազներ, որպես մանկական աչեր
ջինջ ջրեր

Բ. ներկայացնում են նրա մշակույթն ու պատմությունը:
Հրահրուն երգեր
Նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պար
ողբաձայն երգերը
աղոթք դարձած երկաթագիր գրքեր

Задания 7

  1. Прочитайте сочетания слов. Выпишите в один столбик одушевлённые, а в другой — неодушевлённые. Определите их род.

Воробьиное гнездо. крутой берег, крупная рыба, длинное письмо, садовая дорожка, лунный свет, сказочная страна, трусливый заяц, больное сердце, многоэтажный дом, дорожное движение, синее небо, прозрачное озеро.

неодушевлённые одушевлённые
Воробьиное гнездо (с.р) крупная рыба (ж.р)
крутой берег (м.р) трусливый заяц (м.р)
длинное письмо (с.р)
садовая дорожка (ж.р)
лунный свет (м.р)
сказочная страна (ж.р)
больное сердце (с.р)
многоэтажный дом (м.р)
дорожное движение (с.р)
синее небо (с.р)
прозрачное озеро (с.р)
2.Впишите в слова пропущенные окончания.

железная дверь, широкая площадь, яркий огонь, огромный камень,  космический  корабль, крупная соль, золотая осень, хорошая память, холодный январь, дикий зверь, жареный картофель.

3.Прочитайте. Найдите близкие по значению слова и выпишите парами. Определите их род.

Букварь-азбука, буря-вьюга, век-столетие, воин-солдат, ливень-дождь, загадка-ребус, мелодия-мотив, торжество-праздник, гнев- негодование,

С некоторыми из них устно составьте предложения.

4.Прочитайте и озаглавьте текст. Запишите ответы на вопросы.
Попугай-будильник

Раньше я любил долго валяться в постели. Поэтому не успевал толком делать уроки. А тут приехал из Южной Америки дядя Костя. Он привёз большого красивого попугая. Наш дядя подарил этого попугая нам. И вот сестра научила его кричать по утрам: «Лентяй, вставай, аор—р—ра, пор—р—ра, уже девятый час утра!» И так у птички забавно получалось, что я просыпался, мигом вскакивал и смеялся.

Откуда приехал дядя Костя?
Из Южной Америки

Какой подарок он сделал детям?
Попугай

Каким был попугай?
Большой и красивый

От чего просыпался мальчик?
От криков попугая

5.Спишите, раскрывая скобки, вставляя пропущенные буквы и дописывая окончания.

Наступил холодный октябрь. На улице грустно и пусто. Ветер с силой налетает на деревья и срывает последние листья. Сверкнул слабый луч солнца. Но это была печальная улыбка осени. Вот полил сильный дождь. Берёзовая роща промокла от дождя. Мы развели костёр. Весело заплясал рыжий огонь.

6.Прочитайте слова, выпишите их в два столбика /мн. и ед. число/:

тучи, дерево, звёзды, ласточки, лист, облака, ромашка, ясность, ветер, одуванчик, туманы, стакан, яблоко, встречи, капли, мороз;

ед. число мн. число
дерево тучи
лист звёзды
ромашка ласточки
ясность облака
ветер туманы
одуванчик встречи
стакан капли
яблоко
мороз

Задания 6

1. Как называются слова, которые здесь перечислены?

Бегемот, болезнь, верблюд, гроза, дождь, диван, доброта жадность, инженер, костюм, карандаш, охотник, печаль, посуда, вьюга, радость, писатель, друг, упрямство, актер.

Впишите слова:

инженер, охотник, писатель, друг, актер. люди;

Бегемот, верблюд. животные;

диван, костюм, карандаш, посуда. предметы, вещи;

болезнь, доброта жадность, печаль, радость, чувства, упрямство. качества человека;    

гроза, дождь, вьюга. явления природы.

2. Прочитайте начало текста. Продолжите его.

Лес.

Вот и пришла осень в лес. Все деревья, кусты, цветы пожелтели. Листья начали падать с деревьев.

3. Продолжите ряд слов.

Названия деревьев: дуб, береза, ель, ива, каштан, клен, липа, осина, осина, ольха, сосна, тополь, ясень.

Название цветов: подснежник, Розы, Пионы, Гипсофилы, Ромашки, Герберы, Лилии, Гвоздики Подсолнухи

Названия грибов: боровик, Белый гриб, Рыжик, Груздь, Лисички, Опята, Сыроежка,

Названия птиц: воробей, аист, голубь, ласточка, ворона, курица, сова, утка

Названия животных: тигр, собака, кошка, слон, пингвин, волк, заяц, лиса, медведь, лошадь

4. Прочитайте. Запишите слова в два столбика.
Кто Что
композитор Музыка
художник картина
певец пение
птичка гнездо
бабочка цветок
водитель машина

Музыка, композитор, картина, художник, сочинять, пение, певец, гнездо, птичка, петь, бабочка, цветок, машина, водитель, учить. (Кто? Что?)

5. Спишите, вставляя нужные предлоги.

Всё лето листья подставляли солнцу свои ладошки. Они пропитались солнцем. К осени листочки стали золотыми (в, за, к). Капля воды стукнула по листку (с, по). Лист упал. Синица села на дерево (на, до, над). Ветер закружил листву. Зашумел золотой дождь. Как красиво осенью в лесу (по, из, в)!

6. Прочитайте. Разделите текст на предложения. Спишите. В конце предложений поставьте нужные знаки препинания.

Из родников вода течёт в ручьи из ручьёв. Она бежит в реки. Большие реки текут в моря. Куда девается вода из моря? Почему она не бежит через край? Вода из моря поднимается туманом. Из тумана рождаются тучи. Из туч вода падает на землю.

7. Продолжите:

Одежда: шуба, шапка, блузка, носки, брюки, майка, юбка, шорты, пальто

Пища: суп, макароны, хлеб, торт, пончик, яблоко, сыр, йогурт, кекс

Напитки: чай, кофе, вода, сок, газировка, какао, пиво, водка, смузи

Посуда: тарелки, вилка, нож, ложка, стакан, кастрюля, сковородка

Учебные вещи: книга, ручка, тетрадь, калькулятор, линейка, карандаш

8. Составьте 3 вопросительных и 3 побудительных предложения.
Когда придёшь домой?
Кто пойдёт к доске?
Какой сегодня день?

Завари мне чай, пожалуйста.
Помоги сделать задание.
Не шумите, пожалуйста.

ԱՂԱՎՆՈՒ ՎԱՆՔԸ

Լենկթեմուրն եկավ, հուրն ու սուրն եկավ,
Անօրենն եկավ, եկա՜վ ու եկա՜վ.
Հավաքեց, կիտեց մեր ազգը Հայոց,
Փաթաթեց, պատեց, ինչպես վիշապ-օձ,
Կանգնեց Սևանա ափին հովասուն,
Էնտեղ, ուր ուշքը ու միտքն աստըծուն`
Անհունն է խորհում, մեռնեմ իր զորքին,
Օհաննա վանքը ծովի եզերքին։
Էն վանքում, հայոց ազգին պահապան,
Աղոթք էր անում ծերուկ հայր Օհան.
Աղոթք էր անում իր հոգու համար,
Իր ազգի համար, աշխարհքի համար։
Երբ տեսավ խաղաղ վանքիցը իրեն
Անօրեն մարդու էս գործն անօրեն,
Խըռովեց արդար ծերունու հոգին.
Ճերմակ միրուքով, իր ցուպը ձեռքին,
Դառնացած, դըժգոհ մարդուց ու կյանքից,
Աղոթքը կիսատ դուրս եկավ վանքից,
Իջավ Սևանա երեսը կապույտ,
Ու քըրթմընջալով, միամիտ, անփույթ,
Էն վետ-վետ, ծըփուն ջըրերի վըրա
Ցամաք ոտներով գընում էր ահա։
Տեսավ հըրաշքը Լենկթեմուրն ափից,
Տեսավ, սասանեց տեղը սարսափից։
Կանչեց, աղաչեց իշխանը թաթար,
— Ե՛տ արի, ասավ, ե՛տ արի, արդա՛ր,
Ե՛տ արի, ասավ, ո՛վ դու աստծու մարդ։
Ետ եկավ մեր հայր Օհանը հանդարտ,
Իր ցուպը ձեռին, ջըրերի վըրով,
Ու առաջն ելավ թաթարը սիրով։
― Ի՞նչ ես ուզում դու, ո՛վ սուրբ ալևոր,
Գա՞նձ, իշխանությո՞ւն, թե կյանք փառավոր…
— Քո փառքն ու գանձը հարկավոր չեն ինձ,
Իմ ժողովուրդն եմ ուզում ես քեզնից։
Ուզում եմ թողնես՝ գընան ուր կուզեն,
Ու ազատ իրենց կյանքի ձենն ածեն
Էս լեն աշխարհքում, արևի տակին…
Ասավ սուրբ մարդը մեծ ավազակին։
— Ժողովուրդ կուզե՞ս… լա՛վ, լինի էդպես։
Էս վանքովը մին ժողովուրդ տամ քեզ,
Գընա ինձ համար աղոթք արա, ծե՛ր։
Ասավ Լենկթեմուրն ու տըվավ պատվեր,
Որ գերի հայոց ազգը մի թևից
Էն վանքը մըտնի սուրբի ետևից.
Ինչքան ժողովուրդ մըտնի էն վանքը,
Նրան է բաշխում էնքանի կյանքը։
Հրաման արավ իրեն զորքերին,
Ու բաց թողեցին հայ ազգի գերին։
Մըտնում է գերին, մըտնում մի ծերից,
Անցել է թիվը հարյուր հազարից,
Չի լըցվում սակայն հասարակ մի վանք…
Ապշում է թաթարն— արմա՜նք ու զարմանք։
— Թողե՜ք, կանչում է իրեն զորքերին,
Հորձանք է տալի նորից հայ գերին։
Գալիս է գերին, գալիս է նորից,
Անցել է թիվը հազար հազարից,
Չի լըցվում սակայն էն վանքը կըրկին,
Չի կանգնում հայի հոսանքն ահագին։
Երրորդ անգամ է կանչում զորքերին։
Գալիս է անցնում մընացած գերին։
Անցնում է գերին, անցնում շարեշար,
Էլ մարդ չըմնաց, գընա՜ց ինչ որ կար,
Դատարկ է սակայն վանքը տակավին…
Թեմուր զարհուրած դառնում է չորս դին.
— Զարթո՞ւն եմ արդյոք, թե երազ տեսա…
Հայտնեցեք ինձ շո՜ւտ, ի՞նչ հըրաշք է սա…
Գընում են տեսնում մարդիկն իր ղըրկած—
Մեր հայր Օհանը՝ աղոթքի չոքած,
Աչքերն երկընքին, միրուքն արցունքոտ.
Ով որ հայ ազգից մըտել է իր մոտ,
Իր սուրբ աղոթքով, կամքով վերինի,
Փոխել է իսկույն, դարձրել աղավնի,
Բաց պատուհանից թողել ամենքին,
Թըռցրել դեպ իրենց լեռները կըրկին,
Ու հիմի վանքում էլ չըկա ոչ ոք,
Ինքն է աղոթում մենակ, ծընկաչոք։


Անծանոթ բառեր
Ցուպ-գավազան
Շարեշար- շարքով
Վետ-վետ-թեթևորեն